Zespoły, Stowarzyszenia, Organizacje

Zespół powstał we wrześniu 1982 roku, działa przy Szkole Podstawowej nr. 1 im. Ks. Józefa Tischnera w Rajczy, kierownikiem zespołu jest Roman Śleziak. Zespół nazwę swą zawdzięcza Rajczy – malowniczej miejscowości z której się wywodzi.
Jak większość młodych zespołów, na początku swojego istnienia, borykał się z wieloma problemami. Podstawowym z nich był brak pieniędzy na zakup strojów, instrumentów oraz brak odpowiedniego miejsca do przeprowadzania prób. Jednak dla młodych ludzi pełnych pasji nie stanowiło to przeszkody, wszyscy ochoczo ćwiczyli kroki i układy taneczne w sali lekcyjnej. Mimo ciężkiej pracy zespół nie mógł jednak występować ponieważ nie miał strojów. Pomoc finansowa Urzędu Gminy w Rajczy, Komitetu Rodzicielskiego, Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”, Banku Spółdzielczego oraz drobnych sponsorów sprawiła, iż 17 października 1983 roku delegacja osób udała się do Nowego Targu aby zakupić stroje dla zespołu. Udało się zakupić spódnice, kierpce, pasy i zapaski. Za drugi razem dokupiono natomiast kabotki i korale.
Po dwóch latach prób „Rajcusie” po raz pierwszy wystąpiły w styczniu 1985 w Szkole Podstawowej w Rajczy dla rodziców.
W swym programie „Rajcusie” prezentują bogaty folklor górali żywieckich, zespół tańczy sarnę, hajduka, konia, pasterskiego, zabawy przy ognisku, a także krakowiaka z lajkonikiem.
W ciągu wielu lat na scenie „Rajcusie” wystąpiły w wielu konkursach i przeglądach między innymi:
- w Wojewódzkim Przeglądzie Dziecięcych i Młodzieżowych Zespołów Artystycznych
- w Chorągwianych Konfrontacjach Harcerskich Zespołów Artystycznych,
- w Ogólnopolski Konkurs „Koroneczka 88”,
- w Przeglądzie Zespołów Pieśni i Tańca Regionu Żywieckiego,
- udział w spotkaniu Laureatów „Gryfiada 91” w Koszalinie,
- udział w Święcie Dzieci Gór w Nowym Sączu,
- udział w Telewizyjnym Turnieju Zespołów Folklorystycznych „Na ludową nutę,
- odwiedziny Studia Olimpijskiego i występ dla Adama Małysza,
- udział w Konkursie Pieśni i Tańca Regionalnego dla Dzieci i Młodzieży „Beskidzki Dzwonek”
- nagranie programu „Sól Ziemi” dla telewizji TRWAM.

Zespół występuję także na imprezach organizowanych w Gminie Rajcza takich jak: Ogólnopolski i Międzynarodowy Narciarski Rajd Chłopski, Wawrzyńcowe Jarmarki, Piknik Pszczelarski, Dożynki Gminne oraz uroczystościach kościelnych i wydarzeniach szkolnych.
„Rajcusie” biorą udział także w Tygodniu Kultury Beskidzkiej.
Zespół wiele razy koncertował także poza granicami kraju:
- w Niemczech
- na Ukrainie
- we Francji
- na Węgrzech
- we Włoszech

REGIONALNY ZESPÓŁ „SOLANKA” Z SOLI

 Zespół „Solanka” powstał 8 grudnia 1977 roku, a zarejestrowany został 30 sierpnia 1978 roku. Jednak pomysł utworzenia zespołu w Soli zrodził się już w styczniu 1972 roku na zebraniu miejscowego Koła Rolniczego i Koła Gospodyń Wiejskich z Soli. Stworzenie zespołu powierzono Państwu Marii i Mieczysławowi Płowucha. Pani Maria przez te wszystkie lata była także kierownikiem i choreografem zespołu. Funkcję opiekuna zespołu do lipca 1998 roku pełnił Mieczysław Płowucha, który zaopatrzył członków zespołu w stroje góralskie i sprzęt muzyczny z funduszy Kółka Rolniczego, które przejęło patronat nad zespołem. Kierownikiem muzycznym został Jan Szczotka z bratem Stanisławem. Zespół liczy 23 osoby ( 14 kobiet i 9 mężczyzn) . Instrumenty, na których gra kapela to: 2 heligonki, skrzypce, basy. W swoim programie zespół prezentuje tradycyjny śpiew, taniec i muzykę górali żywieckich oraz obrzędy i zwyczaje wsi Sól. Posłuchać możemy ludowych przyśpiewek jak również gawęd w wykonaniu członków zespołu. Przez ponad 30 lat istnienia zespół dał około 200 koncertów. Były to miedzy innymi występy na dożynkach, piknikach, świętach ludowych, Tygodniu Kultury Beskidzkiej, Godach Żywieckich oraz konkursach, festiwalach i przeglądach, nagraniach telewizyjnych oraz radiowych. Zespół koncertował nie tylko w naszej okolicy ale także na terenie całej Polski, a nawet za granicą (w Skalitem na Słowacji). W swoim programie zespół prezentuje tradycyjny śpiew, taniec i muzykę górali żywieckich. Posłuchać możemy ludowych przyśpiewek jak również gawęd w wykonaniu członków zespołu.

DZIECIĘCY ZESPÓŁ FOLKLORYSTYCZNY „ZBÓJNICOK”

 Zespół powstał w marcu 2004 roku przy Zespole Szkół w Rycerce Górnej. Po raz pierwszy wystąpił 26 maja 2004r. z okazji „Dnia Matki” w szkole w Rycerce Górnej. Kolejnym był występ w Wiśle na „Tygodniu Kultury Beskidzkiej”, gdzie zespół otrzymał nagrodę dla najmłodszego stażem zespołu uczestniczącego w festiwalu. Zespół wystąpił również na „Dniach Rajczy” w 2004 r., a w październiku tegoż roku dał koncert na inauguracji roku akademickiego w Filii Akademii Rolniczej w Milówce, i otrzymał osobiste podziękowanie od dziekana akademii. „Zbójnicok” wziął udział w XVIII Wojewódzkim Przeglądzie Dziecięcych Zespołów Folklorystycznych w Wiśle – czerwiec 2005 r.
W tym samym miesiącu brał udział w przeglądzie zespołów w Miedźnej gdzie występował gościnnie. Następnie z okazji corocznego „Tygodnia Kultury Beskidzkiego” zespół gościł w Makowie Podhalańskim.
Ostatnim występem inaugurującym rok 2005 był występ w Rajczy na pierwszym „Święcie Borówki”. Następne lata działalności zespołu to występy na uroczystościach zarówno w miejscu zamieszkania , gminie, powiecie ,Polsce jak i za granicą – festiwal „Deutches Kinder und Jugendtrachtenfest w Saarbrucken - Niemiecy.
Zespół przedstawia pieśni i tańce górali żywieckich. Kierownikiem i choreografem jest Czesław Franusik.

STOWARZYSZENIE NA RZECZ ROZWOJU KULTURY „EFFATHA”

STOWARZYSZENIE NA RZECZ ROZWOJU KULTURY „EFFATHA”Stowarzyszenie na rzecz rozwoju kultury EFFATHA powstało w 2005 r. na bazie istniejącej od 1999 r. grupy teatralnej EFFATHA. Prowadzone jest społecznie przez Dorotę Salachnę i Ewę Matlak. Siedzibą Stowarzyszenia jest Publiczne Gimnazjum nr 1 w Rajczy.
Statutowa działalność Stowarzyszenia obejmuje rozwój lokalnej kultury, przygotowanie imprez o zasięgu ogólnogminnym, akcje charytatywne, a szczególnie pobudzanie twórczej aktywności młodzieży oraz rozwój pasji, zdolności i umiejętności młodzieży.
EFFATHA zrzesza dużą grupę młodych ludzi, którzy w sposób aktywny mogą spędzać wolny czas. Wysoka frekwencja dowodzi, że zajęcia prowadzone są w sposób ciekawy, gwarantują dobrą zabawę i przygodę na wysokim poziomie kulturalnym.
Przynależność do grupy teatralnej daje młodym ludziom możliwość prezentowania swoich umiejętności recytatorskich oraz możliwość rozwoju talentów aktorskich, których im nie brakuje. Obcowanie ze sztuką stanowi dla nich inspirację, prowadzi do aktywności twórczej. Daje możliwość budowania własnych postaw moralnych oraz walkę z nudą i zniechęceniem. Poznawanie różnorodnych środków stylistycznych w sztuce otwiera drogę nie tylko do zrozumienia ale i do uczestnictwa w jej tworzeniu. Grupa ta daje więc możliwość twórczej ekspresji o charakterze ruchowym i językowym. Poprzez nawiązywanie kontaktu z teatrem, młodzi ludzie stają się świadomymi odbiorcami sztuki. Wszystkie umiejętności pojawiające się w toku pracy nad spektaklem pozwalają na kształtowanie się otwartych postaw społecznych, krytycznego stosunku do otoczenia oraz życzliwość i tolerancję wobec innych. Poprzez teatr wyrażają to, o czym chcą opowiadać i to, czego doświadczają we własnym życiu.
Potrzeba rozwoju tej grupy jest ogromna, daje ona możliwość wyrównywania szans młodzieży wiejskiej w zakresie rozwoju kulturalnego.
Wychodząc naprzeciw potrzebom środowiska wiejskiego, EFFATHA realizuje spektakle o tematyce sakralnej, które weszły już na stałe w kalendarium imprez parafialnych. Przyciągają one mieszkańców okolicznych wsi. Misterium Męki Pańskiej prezentowanie corocznie od 2000 r. jest najbardziej znaną i masowo uczęszczaną Drogą Krzyżową na Podbeskidziu, zwłaszcza, iż od 3 lat przygotowywane jest z mieszkańcami Rajczy . Warto tutaj zaznaczyć, że Misterium łączy i integruje społeczność rajczańską w różnym wieku i wywodzącą się z różnych środowisk, bowiem najstarszy uczestnik ma już ponad 70 lat a najmłodszy 6.
W kalendarz Gminnych imprez wpisały się także przygotowywane przez EFFATHĘ
- coroczne jasełka tradycyjne ( Były to: „Góralskie kolyndowanie”, Staropolskie Jasełka), oraz przedstawienia nawiązujące w swej wymowie do motywu Bożego Narodzenia: „Świąteczna Ulica”, Wesołych Świąt , Wujaszku”
Jasełka gromadzą w okolicach Świąt Bożego Narodzenia bardzo licznie mieszkańców Gminy na wspólnym kolędowaniu.
Ponadto w stały kalendarz grupy wpisują się:
- Przygotowanie krótkich form dramatycznych z okazji Pikniku Królewskiego
- 2 kwietnia 2005 r. EFFATHA po raz pierwszy przygotowała epitafium żałobne dla uczczenia śmierci papieża Jana Pawła II i od tamtego czasu każdorazowo przygotowuje podobnej treści spotkania z okazji Dnia Papieskiego - październik

 Effatha jest także od wielu lat współorganizatorem Gminnej Imprezy Mikołajkowej z udziałem dzieci niepełnosprawnych, z tej okazji wraz z Gminnym Ośrodkiem Kultury w Rajczy przygotowuje maluchom paczki i uatrakcyjnia ten dzień przedstawiając bajki dla dzieci na podstawie znanych baśni. Ma także swój udział w organizacji Dnia Dziecka w Rajczy zabawiając dzieci swoimi bajkowymi przedstawieniami. Wśród przygotowanych przez EFFATHE bajek na uwagę zasługują:
1 czerwca 2005 r. „Królewna Śnieżka”;
6 grudnia 2006 r. „Czerwony Kapturek”;
1 czerwca 2007 „Dwie Dorotki”,
2008 r. z okazji Dnia Dziecka „Kot w butach”,
czerwiec 2009 „Księżniczka na ziarnku grochu”,
czerwiec 2010 „Jas i Małgosia”
2010 „ Czerwony Kapturek”,
Mikołajki 2011 „Kopciuszek”,
Dzień Dziecka 2012 „Królowa Śniegu”.
W trosce o rozwój kulturalny młodzieży EFFATHA przygotowała sztuki teatralne:
„Proces Obywatela J.”
„Gość oczekiwany” Z. Kossak Szczuckiej,
„Zaopiekuj się mną”, - scenariusz na podstawie własnych tekstów,
„Dzień Gniewu” R. Brandsztettera,
„Król Jan Kazimierz wśród Górali Żywieckich",
„Zaloty góralskie” Juliana Reimschussela, , którego premiera odbyła się 16. 04. 2009 z okazji obchodów jubileuszu 10 lat istnienia EFFATHY. Spektakl prezentowano także gościnnie w Hali Widowiskowo – Sportowej w Węgierskiej Górce, oraz w czasie obchodów 945 lat istnienia Żyglina – dzielnicy Miasteczka Śląskiego, - gminy będącej partnerem Gminy Rajcza
W stały kalendarz imprez Gminnych wpisuję się także przygotowanie programów poetycko – muzyczno – widowiskowych z okazji Święta Odzyskania Niepodległości oraz Rocznicy Uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Każdorazowo EFFATHA prezentuje nowy program, angażując w przedsięwzięcie lokalną społeczność oraz istniejące na terenie gminy organizacje pozarządowe.
Stowarzyszenia EFFATHA było także organizatorem i współorganizatorem od 2005 r. takich wydarzeń kulturalnych jak:
- spotkanie z aktorem Teatru „Banialuka” w Bielsku Białej panem Jerzym
Dziedzicem
- spotkania z redaktorem „Gościa niedzielnego” panią Anną Świeży Sobel
- spotkania plastyczno-sportowych w czasie Pikniku Królewskiego
- spotkania z Księżną K. Habsburgową
- Finałowe Koncerty WOŚP wraz z kwestą na wskazany przez Fundację cel
Stowarzyszenie systematycznie współpracuje z Gminnym Ośrodkiem Kultury w Rajczy, Regionalnymi Zespołami Pieśni i Tańca z okolicy, Szkołami Gminy Rajcza, chórem parafialnym, Ochotniczą Strażą Pożarną i innymi.
Współpraca Stowarzyszenia to także wymiana doświadczeń z Ośrodkiem Kultury w Miasteczku Śląskim i prezentowanie swojej pracy na tamtejszej scenie.
Stowarzyszenie finansuje się z dwóch źródeł: dotacji celowych Urzędy Gminy oraz pozyskiwania sponsorów.
EFFATHA otrzymała 25 marca 2006 r. wyróżnienie w Powiatowym Przeglądzie Zespołów Amatorskich w Żywcu , była także w 2008 r. nominowana do Nagrody Starosty Żywieckiego.
W 2009 roku EFFATHA zajęła 1. miejsce w VIII Powiatowym Przeglądzie Szkolnych Zespołów Artystycznych za spektakl „ Zaopiekuj się mną” - własny scenariusz.
Obecnie Stowarzyszenie EFFATHA dysponuje 11 video kasetami, kilkoma Filmami VCD, 4 albumami zdjęciowymi, 2 kronikami dokumentującymi swoją działalność.
Stowarzyszenie posiada swoją stronę internetową: effatha_rajcza.interia.pl
Istnienie i stały rozwój grupy jest jak najbardziej słuszny i celowy, zwłaszcza, iż EFFATHA systematycznie poszerza swoją kulturalną działalność, gromadząc wokół siebie nowych ludzi w różnym wieku. Korzystanie z wymiany doświadczeń
i pomysłów członków grupy to dla EFFATHY możliwości stałego otwierania się na potrzeby lokalnego środowiska w dziedzinie kultury.
Istnienie EFFATHY to zasługa wielu ludzi zaangażowanych w społeczną
i całkowicie bezinteresowną pracę na rzecz Stowarzyszenia, wobec których chylimy czoło i którym serdecznie dziękujemy.